Οδοιπορικό στο Σπερχειό: από τις πηγές στις εκβολές

Ένα Οδοιπορικό στο Σπερχειό: από τις πηγές στις εκβολές

Μια γνωριμία από κοντά, πεζοπορία σε απίθανες συνθήκες, 
εξερεύνηση, αποτύπωση, καταγραφή από έναν ΜΗ ΕΙΔΙΚΟ

Του Στέφανου Σταμέλλου*

Ιούλιος 2014

Δευτέρα 14 Ιουλίου, 8 η ώρα το πρωί, κι η κάψα του καλοκαιριού έχει αρχίσει να ανεβαίνει στις ρεματιές του Σπερχειού. Αφήνω το αυτοκίνητο στην αρχή του χωματόδρομου μετά τη Μεσαία Κάψη, που, σύμφωνα με την ταμπέλα, οδηγεί στο «ΠΕΤΡΙΝΟ ΜΟΝΟΤΟΞΟ ΓΕΦΥΡΙ ΜΟΥΝΤΖΟΥΡΑΚΗ». 

 

Έτσι άρχισε το «Οδοιπορικό στο Σπερχειό: από τις πηγές στις εκβολές», υλοποιώντας μια σκέψη που την είχα καιρό στο μυαλό μου. Σκοπός του Οδοιπορικού: να πλησιάσω όσο γίνεται περισσότερο τον κύριο «κορμό» του ποταμού, να δω από κοντά, περπατώντας μέσα στην κοίτη, κάποιες γκρίζες δύσκολες περιοχές, που δεν πάει αυτοκίνητο, να καταγράψω, να αποτυπώσω και να ξεδιαλύνω στο μυαλό μου ορισμένα πράγματα που αφορούν τη χλωρίδα, την πανίδα, τα πουλιά, τα ψάρια και γενικά το οικοσύστημα του Σπερχειού. Να καταγραφούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και οι προοπτικές, οι αδυναμίες και οι δυσκολίες, οι απειλές και οι συγκρούσεις για το ποτάμι, με το μάτι του ερασιτέχνη παρατηρητή και όχι του ειδικού επιστήμονα.

Οι καιρικές συνθήκες - καλοκαίρι - έχουν τις δυσκολίες τους· αλλά το ποτάμι μπορεί και  αποζημιώνει με τα μοναδικού κάλους τοπία, την οργιώδη βλάστηση, τις νεροχελώνες, τα πουλιά, τα ψάρια, τις λιβελούλες, που ακολουθούσαν σε όλη τη διαδρομή…

Σε όλη τη διαδρομή, χωρίς ιδιαίτερη συνειδητοποίηση ο νους κάνει αναδρομές στο παρελθόν, τότε που στα δικά μας μέρη στην πίσω πλευρά του Βελουχιού, στο δικό μας ποτάμι, στις δικές μας ρεματιές, «καλπάζαμε» αγέρωχα με το σφρίγος της νιότης σαν άγρια ζώα, πότε κυνηγημένοι από τους μύθους για τις νεράιδες και πότε από τους θρύλους των βογγητών των σκοτωμένων του εμφυλίου.

Ναι, ο Σπερχειός είναι μια ανεκτίμητη αξία, μια πηγή πλούτου και ένα σπάνιο οικοσύστημα. Έδαφος, πηγές, νερά, δροσερή αύρα, παραποτάμιο δάσος, το Δέλτα και οι εκβολές, πλούσια ορνιθοπανίδα, υδρόβια διάφορα, ερπετά, ψάρια, ένα οικοσύστημα που οφείλουμε να το προστατέψουμε σαν κόρη οφθαλμού. Είναι ο 13^ος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας με 82 περίπου χιλιόμετρα μήκος. Πηγάζει από τον Τυμφρηστό και χύνεται στον Μαλιακό κόλπο.

Βαδίζω μέσ’ στη ζέστη. Ο ήλιος χρυσίζει στις άκρες του νερού, ενώ στα βαθύτερα το νερό γίνεται γαλάζιο. Βαδίζω πατώντας πάνω στις αιώνιες πέτρες, μέσα στην αρχαία κοίτη, κάτω από τα αιωνόβια δέντρα, εδώ που διασταυρώνονται τα «μονοπάτια» του Αχιλλέα και του φίλου του, του Πάτροκλου.

Βαδίζω ανατολικά. Αρκετά χιλιόμετρα μπροστά, στο Μαλιακό κόλπο, εκεί που είναι και ο τελικός στόχος, είναι οι Λιχάδες Νήσοι και ο Ηρακλής. Πιο κοντά είναι ο Λεωνίδας, ο Διάκος και ο Άρης. Είναι η Ηράκλεια και η Τραχίνα. Είναι οι Θερμοπύλες, η Αλαμάνα και ο Γοργοπόταμος. Και ψηλά στις πηγές, ο Αχιλλέας. Ένα ποτάμι, μια κοιλάδα, ένας κόλπος, βουνά, πεδιάδα και θάλασσα, μυθολογία και ιστορία. Οι Αινιάνες, οι Μαλιείς, οι Οιταίοι, οι Ευρυτάνες και οι Ιναχαίοι, οι «Νέαι Πάτραι»  και το Πατρατζίκι - η Υπάτη, το Ζητούνι - η Λαμία με τα χωριά της σήμερα, ο Άγιος Γεώργιος, η Μακρακώμη και η Σπερχειάδα, το Λειανοκλάδι και τα Λουτρά Υπάτης. Λαοί και φυλές, πόλεις και χωριά, αγώνας μέσα στους αιώνες για επιβίωση και προκοπή. Ο θεϊκός Σπερχειός, ένας αιώνιος «θεός» που ο ήλιος συνεχίζει να ρίχνει το φως του ανάμεσα στα πυκνά του παραποτάμια δάση και να «χύνεται» στην κοιλάδα του.

«Άλλα σου ευχήθηκε ω Σπερχειέ το στόμα του πατέρα μου

όταν εκεί θα γύριζα στην πατρική μου γη

να δώσει σε σένα την κόμη μου …»

μονολογεί  ο Αχιλλέας κατά την καύση του σώματος του φίλου του Πάτροκλου.

14 Ιουλίου,1η μέρα: Από τις πηγές ως τη γέφυρα Μακρακώμης (10 ώρες)

Από τις πηγές ως τον Αη Γιώργη: Η ταμπέλα, που θέλει να οδηγήσει τους επισκέπτες στο «ΜΟΝΟΤΟΞΟ ΠΕΤΡΙΝΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΟΥ ΜΟΥΝΤΖΟΥΡΑΚΗ» τυλιγμένη μέσα στα βάτα, με μπέρδεψε λίγο. Δεν βρήκα την επόμενη· και μάλλον πήρα λάθος δρόμο. Κατέβηκα στο ρέμα κι από κει, πότε στην κοίτη, πότε απέναντι μέσα στο πυκνό δάσος βελανιδιάς, προσπάθησα να βρω μονοπάτι να με οδηγήσει στο πέτρινο αυτό γεφύρι του 17^ου αιώνα, στο ρέμα Μουντζουράκη(Γουβιώτικο ρέμα), που έχει κριθεί διατηρητέο. Ανεβαίνοντας αρκετά, πέρασα το δασικό δρόμο και συνέχισα μέσα στην κοίτη, ενώ απέναντι ψηλά είχα το χωριό Τυμφρηστός. Τελικά αποφάσισα να θεωρηθεί αυτό ως ξεκίνημα του Οδοιπορικού, αφού φοβήθηκα ότι δεν θα συναντήσω το μονότοξο γεφύρι.

Από τις πηγές του ρέματος Μουτζουράκη, πίσω από το Παλαιοχώρι και το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής, κατέβηκα στη σμίξη με του «Κατή το Ρέμα» και συνέχισα μέσα την κοίτη περνώντας κάτω από τη Μεσαία Κάψη, κάτω από τον Αη Γιώργη, το Νεοχωράκι, την Πτελέα, τη Βίτωλη φθάνοντας στη γέφυρα της Μακρακώμης - Σπερχειάδας μετά από δέκα (10) ώρες περπάτημα. Έκανα δύο σταθμούς: ένα στο Χάνι Πανέτσου, που είναι δίπλα στο ποτάμι, για καφέ και νερό κι ένα στην ταβέρνα του φίλου Κουτσούμπα, στην Πτελέα, επίσης για νερό. Η φωτογραφική μηχανή, όπως και σε όλη τη διαδρομή μέχρι το τέλος, καταγράφει όσα μπορεί - δείγματα - από ομορφιές και "ασχήμιες".

Το νερό στο ρέμα Μουτζουράκη πηγάζει μέσα από τις ρίζες των πλατανιών και φυσικά πίνεται, όπως μου τόνισε ο κ Υφ, που ανεπάντεχα βρέθηκε κι αυτός μέσα σ’ αυτή τη ζούγκλα. Σαν τα αγρίμια, στο «πουθενά». Ο κ Υφ έχει κτήμα με καστανιές και καρυδιές και τις αρδεύει παίρνοντας νερό από το ρέμα. Πολεμάει με τους σκίουρους και τους αρουραίους. Κάτι αρουραίους με 20 πόντους ουρά, όπως λέει. Δεν αφήνουν τίποτα.

Ανάμεσα στο πυκνό δάσος της βελανιδιάς ξεχωρίζουν τα εγκαταλειμμένα κτήματα του χωριού Τυμφρηστού, σχεδόν δασωμένα πια· πεζούλες με καρποφόρα δέντρα, εκεί που προπολεμικά και μέχρι τη δεκαετία του ‘70 έσφυζε από ζωή. Καρυδιές, καστανιές, κερασιές, μηλιές, αχλαδιές είναι μερικά από τα καρποφόρα, που ποτίζονταν από τα νερά του Μουτζουράκη και του Κατή με τσιμεντένια ή χωμάτινα αυλάκια και πρόχειρες «κόφτρες». Την περίοδο 1950 - 1960 αυτά τα αρδευτικά κανάλια θεωρούνταν έργα ενίσχυσης της ορεινής γεωργίας, που γίνονταν από τις κοινότητες με την επίβλεψη της Νομαρχίας. Τώρα κάνουμε 25 χρόνια να τελειώσουμε ένα "μεγάλο" αρδευτικό έργο - όνειρο, αφού εξαντλήσουμε τον προϋπολογισμό του κράτους δέκα φορές και αφού αλλάξουν οι καλλιεργητικές ανάγκες της περιοχής(δες το αρδευτικό έργο της Βίστριζας, που ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1991)...

Αρκετοί οι μικροί καταρράκτες, εντυπωσιακά τα χρώματα που παίρνει το νερό ανάμεσα στα ψηλά πλατάνια, που δεν ντρέπονται να “αγκαλιάσουν” το ρέμα, πανέμορφα και τα παραρεμάτια λουλούδια του δάσους και οι γαλάζιες λιβελούλες(Dragonfly), που παίζουν κυνηγητό με την φωτογραφική μηχανή. Το νερό εδώ, όπως μου είπε ο κ Υφ, το παίρνουν οι δύο ιδιοκτήτες που έχουν «ενεργά» κτήματα στην περιοχή. Αυτός έχει εικοσιτέσσερα στρέμματα με καρυδιές και καστανιές και ο κ Παπ δέκα στρέμματα και το μοιράζονται: δεκαπέντε μέρες ο ένας και δέκα ο άλλος παίρνοντάς το με σωλήνες

Τα πρώτα ψάρια τα συνάντησα στη δέση του Παπαρούπα, ψηλά στο Μουτζουράκη, μαζί και τον πρώτο κάβουρα. Μετά τη σμίξη των δύο ρεμάτων, στη γέφυρα του δασικού δρόμου, η πρώτη εικόνα των πεταμένων σκουπιδιών. Οι α-φυσιό-φοβοι(αυτοί που δεν φοβούνται τη φύση) μέχρι εδώ βρήκαν να ρίξουν σκουπίδια. Στο πουθενά! Κατεβαίνοντας, και πριν τη Μεσαία Κάψη, άρχισαν τα αντιπλημμυρικά** με τον «άγιο σαρζανέτ»(σαρζανέτ= τεχνητό ανάχωμα από πέτρες μέσα σε συρμάτινα καλούπια)

Κάποια στιγμή το ρέμα στεγνώνει. Το νερό χάνεται μέσα στις κροκάλες και βγαίνει ξανά κάτω από τη Μεσαία Κάψη με πηγές αριστερά και δεξιά ανάμεσα στα πυκνά πλατάνια. Να και ο πρώτος στάβλος, που στέλνει κανονικά την κοπριά στο ρέμα, λίγο πριν τη Μεσαία Κάψη. Να και το σπαθόχορτο ή βάλσαμο. Να η γέφυρα για ανθρώπους και ζώα μόνο, κανάλια για πότισμα και δήθεν αντιπλημμυρικό εργολαβικό καθάρισμα της κοίτης και σακάτεμα της ζωής του ποταμού. Και σε λίγο ξανά στεγνό το ρέμα ... μέχρι πριν τη γέφυρα του Αγίου Γεωργίου και τη σμίξη με το ρέμα του Παλιόκαστρου

Αη Γιώργης – Μακρακώμη: Μετά τη γέφυρα του Αγίου Γεωργίου αλλάζει εντελώς η εικόνα· και είναι φυσιολογικό. Με ελάχιστη κλήση η κοίτη ξεπερνάει τα 200 μέτρα πλάτος σε πολλά σημεία. Ο Σπερχειός γίνεται γι’ αυτή την εποχή ένας ξερός «Αμαζόνιος» με ελάχιστο νερό. Ενώ το ρέμα του Παλαιόκαστρου και ο Μαυριλιώτης μαζί κατεβάζουν αρκετά νερά, αυτά χάνονται κυριολεκτικά αλλού μέσα στις κροκάλες και αλλού με μεγάλα κανάλια οδηγούνται εκτός κοίτης για την άρδευση των αγροτικών καλλιεργειών. Όπου υπάρχει λίγη ποσότητα νερού, συναντάμε ψάρια, τα οποία είναι σε διαρκή κίνδυνο. Μπορούμε να υποψιαστούμε και την εξαφάνιση ορισμένων με την πάροδο των ετών κάτω από την διαρκή πίεση που ασκείται στο βιότοπό τους.

Ο Σπερχειός είναι «θεός», είναι πηγή ζωής και πηγή πλούτου. Γι’ αυτό και χρειάζεται ιδιαίτερο σεβασμό. Η μελετημένη οικολογική διαχείριση της κοίτης και του ίδιου του πολύτιμου νερού είναι πια όρος βιωσιμότητας σε όφελος όλων· και κυρίως των επόμενων γενεών. Αυτό θέλουμε να τονίσουμε και αυτό προσπαθούμε χρόνια τώρα να πετύχουμε. Επιμένουμε στο συνδυασμό της ανθρώπινης δραστηριότητας με την αειφορία και την βιωσιμότητα. Επιμένουμε, οι τόσες μελέτες που έχουν γίνει για το ποτάμι - και γίνονται - να έχουν και τις απαραίτητες δράσεις. Να μετράμε θετικά αποτελέσματα. Δυστυχώς μέχρι τώρα μόνο απαισιοδοξία μπορούμε να εκφράσουμε...

Σήμερα υπάρχει μια ασυδοσία. Ο καθένας μπορεί να βάλει ένα σκαπτικό μηχάνημα στην κοίτη και να αλλάξει τη ροή του νερού, ο καθένας μπορεί να ρίξει την κοπριά του στάβλου και τα λύματα του βόθρου, τα οικοδομικά του μπάζα, τα μεγάλα σκουπίδια, να πάρει άμμο, να φτιάξει και μια γέφυρα να περνάει τα ζώα του και τόσα άλλα, αδιαφορώντας για το αποτέλεσμα. Τα αστικά λύματα του Αγίου Γεωργίου οδηγούνται κανονικότατα με αγωγό στην κοίτη. Δεν ξέρω αν προβλέπεται και πότε να γίνει βιολογικός καθαρισμός. Έστω όμως ένας compact θα μπορούσε να περιορίσει τη ρύπανση.

(φωτογραφίες αναρτημένες στο facebook: εδώ  κι εδώ κι εδώ

16 Ιουλίου, 2^η μέρα: Μακρακώμη – Παλιούρι (8 ώρες)

Το ταξίδι στην κοίτη του Σπερχειού σκέφτηκα να το ονομάσω «Οδοιπορικό». Δεν είναι όμως απλά ένα οδοιπορικό. Είναι κάτι περισσότερο. Είναι μια εξερεύνηση, είναι γνωριμία από κοντά, είναι πεζοπορία σε απίθανες συνθήκες, είναι έρευνα, μελέτη, αποτύπωση, καταγραφή από έναν ΜΗ ΕΙΔΙΚΌ. Είναι ένας ανεκπλήρωτος έρωτας με τη μοναδική "φύση" του ποταμού. Είναι πάνω από όλα μια ακόμα προσπάθεια για την βελτίωση της κατάστασης του θεϊκού αυτού δώρου της φύσης σε μας όλους. Είναι ένα βήμα μπροστά. Πολλά θα μπορούσα να γράψω. Πάντως είναι μια μοναχική "πορεία", όπως πολλά από τα όμορφα πράγματα που έχουν προσωπική χροιά. Αυτή η "φύση" σε θέλει μόνο, να είσαι μόνος μαζί της. Να εκφράσεις τα συναισθήματά σου και τις αντοχές σου, να "μιλήσεις" για τον "έρωτα" - παιδικά απωθημένα... Κάποτε στην εφηβική ηλικία είχα γράψει ένα ποίημα για τον "έρωτα με τη φύση", με την έννοια του "make love, not war"… not war with nature, but love… Τo έχασα και το ψάχνω ακόμα...

Το τμήμα αυτό του Σπερχειού, από τη σμίξη με το ρέμα του Πλατύστομου μέχρι το Παλιούρι, είναι το πιο καθαρό και ίσως το πιο όμορφο. Δεν αποτυπώνεται η ομορφιά στη φωτογραφία, δυστυχώς.  Δείχνει παρθένο, ζούγκλα στο μεγαλύτερο μέρος του και έχει πολλά περιθώρια να γίνει ομορφότερο, αν το σεβαστούμε.

Να τονιστεί ότι τόσο η κοιλάδα του Σπερχειού όσο και η περιοχή του Δέλτα είναι ειδικά προστατευόμενες, ενταγμένες στο Δίκτυο NATURA 2000 ως περιοχές «κοινοτικού ενδιαφέροντος» (GR2440002) και «Ζώνη Ειδικής Προστασίας» (GR2440005) αντίστοιχα. Όμως μόνο ειδική προστασία δεν έχουμε. Για παράδειγμα, για το έργο της παράκαμψης της Μακρακώμης και της νέας χάραξης της γραμμής του ΟΣΕ, έχουν γίνει πολλές αμμοληψίες, όπως στο τμήμα από τη γέφυρα Μακρακώμης – Σπερχειάδας μέχρι το ρέμα Πλατυστόμου και στη Βίστριζα μέχρι τη σμίξη με το Σπερχειό. Οι αμμοληψίες θεωρούνται πλήγματα στη διαχείριση των υδάτων του Σπερχειού· και μάλιστα οι ανεξέλεγκτες. Χωρίς μελέτη και χωρίς διαχειριστικό σχέδιο, μπορεί να καταστρέψουν το οικοσύστημα και να νεκρώσουν τη ζωή στο ποτάμι. Δεν λέμε τίποτα άλλο…Γι αυτό τονίζουμε διαρκώς την ανάγκη της διεύρυνσης του ρόλου του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού της Οίτης και της δημιουργίας του Ενιαίου Φορέα Διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών Οίτης - Σπερχειού – Μαλιακού.

Το τεράστιο ζήτημα των σκουπιδιών, των αστικών λυμάτων και των οικοδομικών μπαζών στις όχθες του ποταμού έχει μεν μειωθεί σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, αλλά ως πρόβλημα παραμένει. Πέραν των ατομικών ευθυνών του καθένα, ευθύνη έχει η αυτοδιοίκηση, που πρέπει να φροντίσει για την ανακύκλωση των οικοδομικών μπαζών και των υλικών εκσκαφής δημιουργώντας χώρους προσωρινής εναπόθεσης σε κάθε χωριό. Μπορεί να έκλεισαν οι δύο χωματερές Μακρακώμης και Σπερχειάδας, που ήταν μέσα στην κοίτη, μπορεί να ολοκληρώνεται τώρα η αποκατάσταση τους, αλλά τα σημάδια τους είναι ακόμα στο ποτάμι. Τα πλαστικά κρέμονται στις όχθες, στα κλωνάρια των δέντρων, είναι μέσα στις χωμάτινες παρυφές, είναι παντού…Όπως επίσης μπορεί να άρχισε να λειτουργεί ο Βιολογικός Καθαρισμός Μακρακώμης – Σπερχειάδας, αλλά το αποχετευτικό δίκτυο στη Μακρακώμη παραμένει παντοροϊκό, οι παραποτάμιοι οικισμοί ή δεν έχουν κεντρικό αποχετευτικό δίκτυο και αδειάζουν τους βόθρους στις σούδες και μέσα στο ποτάμι ή έχουν δίκτυο που οδηγείται στην κοίτη.

Σε όλη τη διαδρομή του ποταμού, ιδιαίτερα στο τμήμα αυτό από τη Μακρακώμη ως τα Λουτρά Υπάτης, είναι έντονη η παρουσία των πελαργών. Ο Σπερχειός και οι πελαργοί είναι σε στενή σύνδεση. Λένε τα γραπτά ότι η παρουσία τους σε μια περιοχή θεωρείται δείκτης υγείας υγροτοπικών και αγροτικών οικοσυστημάτων. Οι πελαργοί είναι πουλιά με πολύ ανεπτυγμένη την ανθρωποφιλία και αισθάνονται μεγάλη ασφάλεια όταν οι φωλιές τους βρίσκονται κοντά στον άνθρωπο και δεν κινδυνεύουν οι νεοσσοί τους από αρπακτικά πουλιά ή άλλα ζώα. Γι αυτό σε κάθε σχεδόν παραποτάμιο χωριό της Δυτικής Φθιώτιδας, και μέσα στη Λαμία, συναντάμε πελαργοφωλιές σε σκεπές και τρούλους των εκκλησιών, σε καμινάδες σπιτιών αλλά κυρίως σε τεχνητές φωλιές στους στύλους της ΔΕΗ. Ο πληθυσμός τους όμως έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια· και αυτό πρέπει να μας ανησυχεί.

Εντυπωσιακή είναι και η παρουσία των ψαριών σε όλο το τμήμα αυτό του ποταμού. Αυτό που δεν περίμενα όμως ήταν να δω ψαροντουφεκά στο Σπερχειό! Κι όμως... Στη λίμνη, ναι λίμνη, που κάνει το ποτάμι πίσω από το χωριό Καστρί, βρήκα ένα φίλο από την Καρδίτσα, που έρχεται τακτικά και ψαρεύει σ' αυτό το σημείο με ψαροντούφεκο. Μου είπε ότι βγάζει μέχρι πέντε κιλά ψάρια. Δεν είμαι σίγουρος αν έλεγε ψέματα... σαν τους κυνηγούς. Η ουσία είναι ότι περπατώντας το ποτάμι, μαθαίνεις πολλά πράγματα. Στο σημείο αυτό, πίσω από το Καστρί και μετά τη γέφυρα της Σπερχειάδας, το βάθος είναι 3 - 5 μέτρα. Το θέμα είναι πόσο καθαρά είναι τα νερά για να ψαρεύει κανείς. Μια φίλη λέει ότι, δυστυχώς, ορισμένοι καθαρίζουν τους στάβλους ρίχνοντας κοπριές και νεκρά ζώα στο ποτάμι. Αλλά, το σπουδαιότερο, ρίχνουν και τα «πολύτιμα» υλικά των βόθρων των σπιτιών τους…

Αυτό που μου έκανε επίσης εντύπωση εδώ είναι ότι η Βίστριζα(Ίναχος) ήταν ξερή. Δεν είχε ίχνος νερού, ενώ η αμμοληψία στην κοίτη της συνεχίζεται ασταμάτητα, μέχρι τη σμίξη...

17 Ιουλίου, 3^η μέρα: Παλιούρι – Γέφυρα Κομποτάδων  (8 ώρες)

Παλιούρι – Γέφυρα Ροδωνιάς: Το τμήμα μετά το Παλιούρι κατεβαίνοντας προς τα Λουτρά Υπάτης είναι επίσης ιδιαίτερα ενδιαφέρον, με πολύ όμορφη φύση, με πλούσια ορνιθοπανίδα και ιχθυοπανίδα, με ανοιχτό ορίζοντα σε άμεση επικοινωνία με την Οίτη. Το αρνητικό είναι ότι έχουμε πια ορατή ρύπανση με αφρούς στο νερό, με πράσινα και κίτρινα βρύα και σταδιακά γλιστερή λάσπη να σκεπάζει τις πέτρες...

Λίγο μετά το πλατανόδασος του Παλιουρίου συναντάμε τη «δέση» με το τσιμεντένιο ανάχωμα στην κοίτη. Το νερό οδηγείται μέσα στο σύστημα με τις «πόρτες» και το μεγαλύτερο μέρος του μπαίνει στο αρδευτικό κανάλι, που ποτίζει τις καλλιέργειες κάτω από το Ζηλευτό. Τα ψάρια υποχρεώνονται να γίνουν «τρίχες» για να περάσουν. Άρα έχουμε ένα σοβαρό εμπόδιο στην ελεύθερη μετακίνηση των ψαριών. Το νερό στη συνέχεια έχει μια ελαφριά μυρωδιά και σου δίνει την αίσθηση ότι έχει χάσει την αγνότητά του. Από το πλάι και από νοτιοδυτικά «εισέρχονται» μικρά ρέματα. Η ανησυχία ασυναίσθητα εντείνεται.

Γέφυρα Ροδωνιάς – γέφυρα Λουτρών Υπάτης: Στο μυαλό στριφογυρνάει διαρκώς η έννοια της ρύπανσης και όλες οι αισθήσεις είναι προσανατολισμένες σ’ αυτή: η όραση, η όσφρηση, η αφή, η ακοή… μόνο η γεύση απέχει Η διαπίστωση είναι ότι από το Παλιούρι, τη Ροδωνιά και τα Λουτρά Υπάτης η ρύπανση αυξάνεται προοδευτικά. Κάθε νέο "αυλάκι" ή "αγωγός", ορατός ή κρυφός, προσθέτει και άλλο ρυπαντικό φορτίο. Τρυγόνια, πελαργοί, σταχτοτσικνιάδες, μικρά υδρόβια, κορακοειδή και άλλα πουλιά είναι παντού. Έκανε την παρουσία του ξαφνικά κι ένας λαγός! Όσο κατεβαίνουμε, μειώνεται η παρουσία των ψαριών. Απουσιάζουν εντελώς τα ερπετά, τα φίδια και οι σαύρες. Ελάχιστα είναι και τα βατράχια. Αυτό σημαίνει ότι οι πελαργοί κάνουν πολύ δουλειά στην περιοχή. Με μια μικρή «αφαίρεση», αυτό το τμήμα μου θυμίζει τη ζούγκλα στο Εθνικό Πάρκο CHITWAN στο Νεπάλ, με τον αργό ελαφρύ θόρυβο του νερού, την πλούσια πυκνή βλάστηση και τα μεγάλα δέντρα, κυρίως ιτιές και λεύκες, τα πουλιά με τις περίεργες φωνές τους, τα κελαηδήματα τους…

Οι κυνηγοί «ελέγχουν» την περιοχή, ως «εμπόλεμη ζώνη». Το κιόσκι του Κυνηγετικού Συλλόγου Λαμίας στην όχθη του ποταμού, στη γέφυρα της Ροδωνιάς, είναι το παρατηρητήριό τους, δείγμα της πλήρους επικράτησης έναντι του «εχθρού». Κάπου κοντά ακούγεται ένα «κανονάκι». Κάθε ένα λεπτό, κάθε δύο, δεν το μέτρησα. Υποθέτω ότι η παρουσία του έχει να κάνει με την προστασία κάποιας αγροτικής παραγωγής από τα πουλιά. Σε μια περιοχή του Δικτύου NATURA 2000 για την προστασία των πουλιών, η μόνη λύση είναι το «κανονάκι», να τα διώχνει. Να μην δηλητηριαστούν; Τι άλλο πρέπει να σκεφτεί κανείς…

Γέφυρα Λουτρών Υπάτης – γέφυρα Κομποτάδων: Στο τέλος της τρίτης μέρας του Οδοιπορικού βρέθηκα στη γέφυρα των Κομποτάδων. Μετά τη γέφυρα των Λουτρών Υπάτης μπαίνουμε στο "άχαρο" τμήμα του ποταμού, που γίνεται - τον έκαναν - ένα μεγάλο "κανάλι" με 15 - 20 μέτρα πλάτος, βαθύς στο μεγαλύτερο μήκος του, με μεγάλα δέντρα στην όχθη, κυρίως λεύκες, με πολύ πυκνό έως αδιαπέραστο «τείχος» βάτων και αγκαθωτών θάμνων και με τους μεγάλους μαιάνδρους. Οι ορατοί ρυπαντές συνεχίζουν· εννοώ ρέματα που εισέρχονται από αριστερά και δεξιά και κάποιες εστίες σκουπιδιών και μπαζών. Στο ύψος του Λιανοκλαδίου «εισέρχεται» από βόρεια ένα ρέμα με θόρυβο, με αρκετή και βεβαρυμμένη ποσότητα νερού. Το τί συμβαίνει εκεί, δεν μπόρεσα να το ξεδιαλύνω. Πιο πέρα, και μετά τον κλειστό πια σκουπιδότοπο, είναι ο διαμορφωμένος χώρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Λιανοκλαδίου, όπου γίνονται τα τελευταία χρόνια οι καλοκαιρινές εκδηλώσεις.

Στο ύψος των Μεξιατών έξι άλογα, μάλλον από κάποιο ιππικό όμιλο, βόσκουν μέσα στην κοίτη. Το καθαρό νερό του Κεφαλόβρυσου Μεξιατών μπαίνει στο ποτάμι λίγο πριν τη γέφυρα των Κομποτάδων και ενισχύει σημαντικά την ποσότητα του νερού βελτιώνοντας και την εικόνα του. Κάτω από τις Κομποτάδες και δίπλα στο ποτάμι, και από τις δύο πλευρές, οι διάσπαρτες μικρές χωματερές είναι χαρακτηριστικό της αδιαφορίας της τοπικής κοινωνίας αλλά και του Δήμου.

Στις φυσικές σούδες των Κομποτάδων, όπως και της Αγίας Παρασκευής και του Μοσχοχωρίου, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες ενδημεί το σπάνιο ψάρι ελληνοπυγόστεος https://www.youtube.com/watch?v=AWvGfklbwhg. Η απειλή, με τη μείωση και τον καθαρισμό των τάφρων, αλλά και τις σκέψεις για αποστράγγιση των υγροτόπων αυτών, είναι άμεση.

http://www.oocities.org/geologygr/PERIODIKA/NoveMag/Om_ellinopigosteos.htm

φωτογραφίες στο facebook πατήστε εδώ:Οδοιπορικό στο Σπερχειό: Από τις πηγές στις εκβολές - 10ο μέρος.

18 Ιουλίου, 4^η μέρα: Γέφυρα Κομποτάδων – Γέφυρα Φραντζή (ώρες 4)

Στο τμήμα Γέφυρα Κομποτάδων - Γέφυρα Φραντζή με τους μεγάλους μαιάνδρους, το ποτάμι γίνεται πιο βαθύ με ψηλά δέντρα, κυρίως ιτιές και λεύκες, ζουγκλοειδή παραποτάμια βλάστηση με βάτα και αγκαθωτούς θάμνους. Ο αγροτικός δρόμος στο βόρειο ανάχωμα, προς τη Λαμία, φτάνει σχεδόν μέχρι τη σιδηροδρομική γραμμή. Συναντάμε περισσότερα σημεία άντλησης νερού για την άρδευση των βαμβακοκαλλιεργειών και της δενδρώδους καλλιέργειας. Παρατηρείται επίσης άγρια καταπάτηση της παραποτάμιας περιοχής και σε πολλά σημεία έχει καταργηθεί το δεξιό(νότιο) ανάχωμα με το ξεχέρσωμα και την κοπή των αιωνόβιων δέντρων. Μια πρόχειρη ταμπέλα: ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΚΟΠΗ ΤΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ ΣΤΟ ΣΠΕΡΧΕΙΟ «Δασαρχείο», είναι δείγμα του πόσο σοβαρά αντιμετωπίζουν οι υπηρεσίες το ζήτημα αυτό. Σε ένα χιλιόμετρο περίπου από τη γέφυρα κατεβαίνει ένα ρέμα με θόρυβο, ίσως το Κωσταλεξιώτικο.

Κάτω από το Φραντζή διασχίζει το ποτάμι η σιδηροδρομική γραμμή με μια λιτή γέφυρα, ενώ στο πλάι της προς τη νότια πλευρά είναι ένας εγκαταλειμμένος πέτρινος πύργος – κτίριο, που στο εσωτερικό του έχει φυτρώσει μια τεράστια συκιά με εντυπωσιακό τρόπο.

21 Ιουλίου, 5^Η μέρα Γέφυρα Φραντζή – φράγμα Νέας Κοίτης (ώρες 4)

Συνεχίσαμε αυτή τη φορά με το Χρήστο, από τη γέφυρα Φραντζή ως την ΕΞΠΡΕΣ ΣΕΡΒΙΣ στην Εθνική Οδό. Ένα άχαρο επίσης τμήμα, με την εικόνα μιας μεγάλης τάφρου που συνεχώς μειώνεται το εύρος της, με βάθος από μισό ως ένα μέτρο με μπόλικη λάσπη στον πυθμένα, με νερό ελαφρά θολό, ψάρια ελάχιστα, πουλιά ελάχιστα. Η θολότητα του νερού αυξάνει σταδιακά και μέχρι τις εκβολές. Φωλιές ασβών στα πρανή και «λαγογαμιστρώνες», που λέει ο Χρήστος. Σκουπίδια πολλά κοντά στη γέφυρα του Φραντζή, αλλά ιδιαίτερα κοντά στο χωριό Κόμμα και στους αγροτικούς δρόμους δίπλα στο ποτάμι. Είναι χαρακτηριστικό πώς μαζεύονται τα σκουπίδια στα πεσμένα δέντρα μέσα στην κοίτη και τα πλαστικά. Διάσπαρτες ποσότητες πλαστικών εδαφοκάλυψης, που τα ρίχνουν οι ασυνείδητοι αγρότες στις όχθες για να τα βρουν οι ψαράδες στον Μαλιακό, ενώ μας εντυπωσιάζει η ταμπέλα "εκ του Δήμου" ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ ΤΑ ΜΠΑΖΑ…

Επειδή πλέον δεν ήταν εύκολη η διάσχιση της κοίτης, αναγκαστήκαμε να πηγαίνουμε στην όχθη, πότε μέσα στα καλάμια και στα βάτα και πότε στην άκρη των χωραφιών. Έτσι είχαμε όλη την ευχέρεια να δούμε διάφορα θέματα και να παρατηρήσουμε: τις καλλιέργειες, όπως την Παυλώνια, που δεν την ήξερα. Είναι δέντρο που καλλιεργείται για τον κορμό, δεν παράγει καρπούς. Όπως η γεώτρηση που δούλευε στέλνοντας το νερό στο ποτάμι, όπως το εγκαταλειμμένο γήπεδο του Κόμματος δίπλα στο ποτάμι και τις κομμένες λεύκες. Όπως τα συνθήματα της εποχής της χούντας - «Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΠΕΘΑΙΝΕΙ» και «ΖΗΤΩ Ο ΣΤΡΑΤΟΣ» -  στο γερμανικό φυλάκιο δίπλα στη γέφυρα της Παλιάς Εθνικής, κοντά στο Κόμμα και τη μοναδική ταμπέλα “Σπερχειός ποταμός” ”Sperxios River”.

Στο τμήμα αυτό μπαίνει ο Γοργοπόταμος με αρκετό νερό και βελτιώνει την κατάσταση. Εντυπωσιακή είναι η εικόνα του φαραγγιού του Γοργοποτάμου και των Δυο Βουνών αγναντεύοντας την Οίτη.  Το ποτάμι περνάει κάθετα την παλιά Εθνική Οδό λίγο μετά το χωριό Κόμμα και αμέσως μετά συναντάμε το τσιμεντένιο φράγμα, τον Μεριστή. Από δω ξεκινάει η Νέα Κοίτη ή Μεσαία Ανακουφιστική Τάφρος και το νερό μοιράζεται με την Παλιά Κοίτη. Η λειτουργία του φράγματος του Μεριστή θεωρείται προβληματική, γιατί δημιούργησε πολλά πλημμυρικά θέματα. Στη Νέα Κοίτη, λίγο πριν την Εθνική Οδό, συναντάμε την προσπάθεια κατασκευής γέφυρας για την καινούργια χάραξη του ΟΣΕ, άλλο ένα έργο "ναυάγιο", κατασπατάλησης χρημάτων του ελληνικού λαού.

[Παρένθεση. Κατά τη διάρκεια της πεζοπορίας στις ακτές του Μαλιακού, περπάτησα το τμήμα της Νέας Κοίτης από το σημείο που συναντιέται με τη Γερμανική Τάφρο και προς τις εκβολές, όπως και το τμήμα της Τάφρου από τον Βιολογικό Καθαρισμό της Λαμίας και μετά. Η εικόνα της διαπλάτυνσης της ευθυγραμμισμένης Νέας Κοίτης θυμίζει … Ρήνο και είναι έτοιμη να δεχθεί ποταμόπλοια. Η θάλασσα μπαίνει στο ποτάμι και κάλλιστα θα μπορούσαμε να έχουμε λιμάνι στο Κόμμα… Ίσως εκεί να στοχεύει η μελέτη… αν δεν είναι εργολαβική πατέντα. Αυτό που προκαλεί ανησυχία είναι πόσο μπορεί να επηρεάσει αυτή η διαπλάτυνση και η είσοδος του νερού της θάλασσας τον υπόγειο υδροφορέα και την υφαλμύρωση των νερών…Σε κάθε περίπτωση το ερώτημα είναι, όταν το πλάτος της κοίτης του ποταμού από τις Κομποτάδες και κάτω είναι 20 μέτρα, πόσο αναγκαίο είναι να γίνει 120 μέτρα και μάλιστα στην Ανακουφιστική Τάφρο ένα χιλιόμετρο από τις εκβολές; Αυτό ποιος θα μας το πει;]

23 Ιουλίου, 6^η μέρα: Φράγμα Νέας Κοίτης - Αλαμάνα (ώρες 4)

Χωρίς αμφιβολία το ποτάμι, από τις Κομποτάδες και μετά, είναι καθαρά προσανατολισμένο στην εξυπηρέτηση της αγροτικής καλλιέργειας και είναι στα χέρια των αγροτών και των ΤΟΕΒ. Είναι ένα μεγάλο κανάλι σταθερού πλάτους, που διαθέτει νερό για άρδευση με τη βοήθεια μικρότερων καναλιών και αντλιών. Η βασική παραγωγή είναι το βαμβάκι σε μεγάλες εκτάσεις, κυρίως κοντά στο Μοσχοχώρι. 

Το τμήμα από τον Μεριστή ως το μνημείο του Διάκου και τη σμίξη με τον Ασωπό το ποτάμι κάνει μεγάλους μαιάνδρους, που με ταλαιπώρησαν αρκετά, μαζί με τις τάφρους και τα ποτιστικά κανάλια. Όσο δε κατεβαίνουμε οι καλαμιώνες στις όχθες γίνονται απλησίαστες και επικίνδυνες. Το νερό είναι θολό με πολλούς πεσμένους κορμούς μέσα στην κοίτη, έτοιμους να προκαλέσουν πλημμύρα αν κατεβάσει το ρέμα. Ελάχιστα ψάρια, κυρίως κάτω από τις γέφυρες του Ε65, πουλιά ελάχιστα, κυρίως στη σμίξη με τον Ασωπό που ανοίγει το ποτάμι, νεροχελώνες λίγες και … ο άγιος πλαστικός παντού. Βασικά θέματα για επισήμανση στο τμήμα αυτό:

- Οι εικόνες του αποτυχημένου φράγματος του Μεριστή, έργο του ποδαριού με πρόχειρες μελέτες πεταμένα χρήματα του ελληνικού λαού αλλά και έργο επικίνδυνο με τις πλημμύρες που δημιούργησε. Ωραίες όμως εικόνες με φόντο τη Λαμία και την Οίτη. Ακούμε ότι πολλές από αυτές τις κατασκευές, όπως γέφυρες κλπ, γκρεμίζονται σαν να μην έγιναν ποτέ. Κατασκευαστικά λάθη με πρόχειρες μελέτες. Θα πληρώσει όμως κανείς γι’ αυτό;

- Η μεγάλη καταπάτηση του παραποτάμιου δάσους της λεύκας, κομμένα αιωνόβια δέντρα με μπουλντόζες και κατάργηση του αναχώματος του ποταμού

- Η έντονη ρύπανση του Ασωπού. Όπου Ασωπός και η μοίρα του, που λένε, και

- Οι εικόνες εγκατάλειψης του αγάλματος του Διάκου στην Αλαμάνα. Έγινε αρκετή συζήτηση γύρω από αυτό το θέμα. Μέχρι και ο Χρυσοχοϊδης το ανέφερε με την αποτυχημένη απάντησή του στην τοπική κοινωνία για τα διόδια.

«Στα  όρια του χωριού και πάνω στην εθνική Οδό Αθηνών - Λαμίας, βρίσκεται το Μνημείο του Ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 Αθανασίου Διάκου» διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του Δήμου στο πεδίο για την Τοπική Κοινότητα Δαμάστας http://www.lamia.gr/el/content/topiki-koinotita-damastas

Η τύχη μας έφερε να περάσουμε από το άγαλμα του Διάκου. Η εγκατάλειψη είναι το λιγότερο που θα μπορούσε κανείς να πει. Το σημαντικότερο είναι η έλλειψη πρόσβασης στο μνημείο. Αν κάποιος θελήσει να το επισκεφτεί, πρέπει να το σκεφθεί πολύ καλά πρώτα.

Δεν λέμε, ο Δήμος δεν προλαβαίνει να ασχοληθεί με τέτοιες λεπτομέρειες. Έχει άλλα πιο σοβαρά θέματα να αντιμετωπίσει. Η Τοπική Κοινότητα που είναι υπερήφανη για το μνημείο, δεν μπορεί να κάνει κάτι για τη βελτίωση της πρόσβασης αλλά και για την περιποίηση του χώρου;

Διαβάζουμε την επιγραφή επάνω στο άγαλμα  «ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΑΛΑΜΑΝΑΣ Η ΠΟΛΙΣ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ 23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1930»

Μου αρέσει και κρατώ την παρουσία των μελισσιών στον κάμπο. Είναι πολύτιμη και ωφέλιμη. Τα φέρνουν για το βαμβάκι αλλά παράγεται καλό ανθόμελο και βοηθάνε γενικότερα στην επικονίαση. Κοντά στο Μοσχοχώρι συναντάμε το εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής, δίπλα στο ποτάμι, με μια γεώτρηση στο προαύλιο. Πιο κάτω μια βάρκα, δεν μπορεί να είναι για τίποτα άλλο παρά για την πλημμύρα... Κουπί δεν βρήκα να τη βάλω στο ποτάμι.

Μπροστά μας ο αυτοκινητόδρομος Ε65, που τέμνει το ποτάμι. Αυτό το λάθος, αν όχι έγκλημα, σε βάρος των γενεών του μέλλοντος. Θα μπορούσαν να αποφευχθεί η κατασκευή του μέσα στον κάμπο. Θα μπορούσε να περάσει πάνω από τη Λαμία με κοιλαδογέφυρες και σήραγγες, όπως είχαμε προτείνει στο Δημοτικό Συμβούλιο. Όμως όλα έγιναν για τις απαλλοτριώσεις, χωρίς να τους απασχολούν οι επιπτώσεις στο οικοσύστημα της περιοχής και η αειφορία, αλλά και το διατροφικό ζήτημα του μέλλοντος... Μόνο να λένε μεγάλα λόγια ξέρουν ορισμένοι υπεύθυνοι παράγοντες που διαχειρίστηκαν τις τύχες μας στη Λαμία, τη Φθιώτιδα και στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Ονόματα δε λέμε…

Μέσα στην απελπισία μου να διασχίσω τους καλαμιώνες για να περάσω απέναντι έπεσα στο πουθενά πάνω σε μια σιδερένια «δέση» ή «κόφτρα» από όπου ξεκινάει αρδευτικό κανάλι για την Ανθήλη. Λειτούργησε ως γέφυρα, αλλά προσωρινά. Αναγκάστηκα να μπω στον Ασωπό για να βρεθώ στο άνοιγμα πριν το άγαλμα του Διάκου και στη σμίξη με τον Σπερχειό. Η μαυρίλα του Ασωπού ήταν χαρακτηριστική. Νερά που να αφρίζουν και ο πυθμένας του σε κακά χάλια … «Ο Θεός Σπερχειός!!!!!!!» Κάποτε, ήταν εκεί πολλά πετροχελίδονα που χαλούσαν τον κόσμο με τα τιτιβίσματα, τα παιδιά τα καλοκαίρια έκαναν μπάνιο, πίναμε νερό με τις χούφτες! Νερό γάργαρο και δεν φοβόμαστε! Τώρα.......τι να πεις ? Ανθρώπων έργα δυστυχώς...» μου έγραψε ένα φίλος.

Δείτε παρακάτω μερικές άσχετες(...) με το θέμα αναφορές:

"Τα χημικά χαρτοποιίας διακρίνονται σε μικροβιοκτόνα, αντιαφριστικά, αντικαθαλατωτικά, διασπαρτικά, πολυηλεκτρολύτες, κροκιδωτικά, προϊόντα καθαρισμών (boil out), προστασίας πλέγματος (wire passivation), επίχρισης (coating: adhesive/ release agents), προστασία κυλίνδρου ξήρανσης (yankee drier), ρητίνες υγρής αντοχής (wet strength resins) και ενζυμικά προϊόντα".

Ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης:

οδηγία IPPC

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζει τις υποχρεώσεις που πρέπει να τηρούνται στο πλαίσιο βιομηχανικών και γεωργικών δραστηριοτήτων υψηλού δυναμικού ρύπανσης, θεσπίζει μια διαδικασία έκδοσης άδειας για τέτοιες δραστηριότητες και προσδιορίζει ελάχιστες απαιτήσεις τις οποίες πρέπει να καλύπτει κάθε άδεια, σε ό,τι αφορά κυρίως την απόρριψη ουσιών που ρυπαίνουν. Στόχος είναι η μη ρύπανση ή η ελαχιστοποίηση των ρύπων στον αέρα, στο νερό και στο έδαφος, καθώς και των αποβλήτων που προέρχονται από βιομηχανικές και γεωργικές εγκαταστάσεις με σκοπό να επιτευχθεί μια υψηλής στάθμης προστασία του περιβάλλοντος.

Αριθ. Πρωτ.: 183458/9-8-2013 του ΥΠΕΚΑ / ΓΕΝ ΔΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ / ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ: «Τροποποίηση της με αρ.πρ. 145968/25.06.2010 Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων της βιομηχανίας παραγωγής χαρτιού και χαρτονιού από χαρτί ανακύκλωσης "ΧΑΡΤΟΠΟΙΙΑ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ Α.Ε.»

…………….

- Υγρά απόβλητα από τις εκπλύσεις του εξοπλισμού και το χημικό καθαρισμό του κυκλώματος ατμού – νερού του σταθμού ΣΗΘΥΑ, ποσότητας 0,5 m3/έτος (0,1 m3/έκπλυση)

- Υγρά απόβλητα από την απομάστευση του κυκλώματος ατμού – νερού του σταθμού ΣΗΘΥΑ

………………

Διαχείριση υγρών αποβλήτων

3.3.16 Τα υγρά απόβλητα που προκύπτουν από τις εκπλύσεις του εξοπλισμού και το χημικό καθαρισμό του κυκλώματος ατμού – νερού του σταθμού ΣΗΘΥΑ να συλλέγονται εντός στεγανών περιεκτών κατάλληλων προδιαγραφών και να υφίστανται διαχείριση ως επικίνδυνα απόβλητα.

3.3.17 Τα υγρά απόβλητα που προκύπτουν από την απομάστευση του κυκλώματος ατμού – νερού του σταθμού ΣΗΘΥΑ να ανακυκλώνονται στην παραγωγική διαδικασία (πολτοποίηση).

3.3.18 Ο μετασχηματιστής να υπέρκειται κατάλληλης στεγανής λεκάνης ασφαλείας με χωρητικότητα τουλάχιστον ίση με το περιεχόμενό του. Να τηρούνται οι προδιαγραφές λειτουργίας και συντήρησης του μετασχηματιστή και ειδικά εκείνες που αφορούν στην αποφυγή διαρροών, στην ασφαλή λειτουργία και στην αποφυγή ηλεκτρικών τόξων (προστασία από πυρκαγιά).

3.3.19 Να διενεργούνται τακτικοί έλεγχοι στο μετασχηματιστή και στις συνδέσεις του με το ηλεκτρικό δίκτυο για την επισήμανση τυχόν διαρροών, φθορών και άλλων σημείων που χρήζουν συντήρηση.

3.3.20 Σε περίπτωση διαρροών (χημικών ουσιών, ελαίων μετασχηματιστών, λιπαντικών κ.λπ.) το υλικό να επικαλύπτεται άμεσα με κατάλληλο απορροφητικό μέσο το οποίο πρέπει να απομακρύνεται μετά τον εμποτισμό του και να αντικαθίσταται με νέο. Εναλλακτικά ή επικουρικά η διαρροή να αντιμετωπίζεται με τη δημιουργία μικρών φραγμάτων. Εάν η διαρροή είναι μεγάλης έκτασης το υλικό να αντλείται και να τοποθετείται σε περιέκτες κατάλληλων προδιαγραφών. Τα υλικά που προκύπτουν από την αντιμετώπιση των διαρροών να υφίστανται διαχείριση ως επικίνδυνα απόβλητα.

25 Ιουλίου, τελευταία 7^η μέρα, από την Αλαμάνα, στις εκβολές (ώρες 6)

Η τελευταία μέρα ήταν η πιο δύσκολη της διαδρομής. Συναισθηματικά και ψυχολογικά. Κατά κακή τύχη και σύμπτωση έπεσα επάνω στα νεκρά ψάρια. Την μεθεπόμενη μέρα βγήκε η παρακάτω ανακοίνωση:

Εκατοντάδες νεκρά ψάρια στην κοίτη του Σπερχειού! Θλιβερή ήταν η εικόνα που συναντήσαμε στο τελευταίο τμήμα του ποταμού 2 - 3 χιλιόμετρα πριν τις εκβολές.

Συγκεκριμένα με μεγάλη μας έκπληξη πριν τα όρια της «πράσινης ζώνης» του Δέλτα, είδαμε πολλά ψάρια νεκρά, σε μέγεθος περίπου 20 εκατοστών και μεγαλύτερα. Μερικά ήταν σε μερική αποσύνθεση και μύριζαν, που σημαίνει ότι το φαινόμενο δεν ήταν πολύ πρόσφατο.

Γεγονός είναι ότι τα νερά του ποταμού δέχονται μεγάλο ρυπαντικό φορτίο σε όλο το μήκος του, κυρίως όμως από τον παραπόταμο Ασωπό, που συναντάει το Σπερχειό κοντά στο μνημείο του Διάκου. Μετά δε τη γέφυρα της Αλαμάνας το νερό είναι κατάμαυρο, με φυσαλίδες.

Αγρότες που συναντήσαμε μας είπαν ότι το φαινόμενο ξεκίνησε πριν μια βδομάδα περίπου, το νερό είναι έντονα ρυπασμένο και ότι στο παρελθόν είχαν προβλήματα με την άρδευση και ζημιές στην παραγωγή του ρυζιού, γιατί «καίγεται» το πάνω στάχυ.  

Σε κάθε περίπτωση, οι αρμόδιες υπηρεσίες πρέπει να ερευνήσουν το θέμα, να παρθούν δείγματα και να ελεγχθεί η ποιότητα του νερού και να διακριβωθεί η αιτία του θανάτου των ψαριών. Ο μαζικός θάνατος είναι άκρως ανησυχητικό ζήτημα και πρέπει να «χτυπήσουν οι καμπάνες» Η μακροσκοπική εικόνα του ποταμού σε όλο το μήκος του από την Αλαμάνα και κάτω μέχρι τις εκβολές είναι στοιχείο ανησυχητικό.

Την επόμενη μέρα με τον προϊστάμενο του Τμήματος Αλιείας πήραμε δείγματα του νερού για να σταλούν στα ειδικά εργαστήρια του ΕΛΚΕΘΕ προκειμένου να γίνει η διακρίβωση των αιτίων του θανάτου των ψαριών. 

Δείτε εδώ φωτογραφίες: Οδοιπορικό στο Σπερχειό: Από τις πηγές στις εκβολές - μέρος 15ο.

Πήγα ξανά στην περιοχή μετά από είκοσι μέρες. Δεν υπήρχαν νεκρά ψάρια. Οι συνθήκες του ευτροφισμού, της ποσότητας και της ροής του νερού λογικά πρέπει να χειροτέρεψαν. Αυτό φαίνεται και μακροσκοπικά. Άρα πρέπει να χειροτέρεψε και η παρουσία του οξυγόνου. Όμως τα ψάρια δεν συνεχίζουν να πεθαίνουν…

Τα ψάρια είναι έξυπνα. Δεν αυτοκτόνησαν ομαδικά παραμένοντας, σε συνθήκες ασφυξίας, στα νερά του Σπερχειού. Η λογική λέει ότι η μείωση του οξυγόνου πραγματοποιείται σταδιακά συν το χρόνο και δεν είναι κλειστή λίμνη για να μην έχουν έξοδο διαφυγής. Τα ψάρια πιθανόν να πέθαναν γιατί τα νερά του ποταμού μετέφεραν ποσότητες επικίνδυνης ουσίας και δηλητηριάστηκαν. Το ερώτημα είναι ποια ήταν αυτή η ουσία ή αυτές οι ουσίες και ποιος ο επικίνδυνος ρυπαντής. Η μαρτυρία του αγρότη που συναντήσαμε στο ποτάμι, ότι μια βδομάδα πριν ο Σπερχειός κατέβασε μαυρίλα, πιθανόν να είναι και η πραγματική αιτία της καταστροφής. Κάποιοι ανέφεραν ως πιθανές αιτίες τη μείωση της ποσότητας του νερού, τη μικρή του ροή και την ανατροπή της θερμοκρασίας του από το νερό των ιαματικών πηγών. Όμως τα νερά των ιαματικών πηγών δεν πέφτουν στον Σπερχειό. Τα νερά των Λουτρών Καλλιδρόμου συναντιούνται με τα νερά των Λουτρών Θερμοπυλών και με ξεχωριστή σούδα πέφτουν κατ’ ευθείαν στη θάλασσα πιο δεξιά(ανατολικά) από τις εκβολές του ποταμού.

Αυτοκτονούν τα ψάρια, θα μας πουν· ίσως από ανία, σε ένα ποτάμι με χαμηλή στάθμη νερού και «νωθρή» ροή … Ούτε η ρύπανση ευθύνεται, ούτε οι εντατικές αρδεύσεις, ούτε τα νιτρικά και τα αζωτούχα λιπάσματα, ούτε τα σκουπίδια, ούτε τα εργοστάσια που ρίχνουν τα λύματά τους, ούτε τα ελαιοτριβεία που ξεπλένουν τις λεκάνες τους, ούτε τα αστικά λύματα. Σε κάθε περίπτωση, όλοι το ξέρουν αλλά δεν το λένε, ακόμα και η έλλειψη οξυγόνου είναι δευτερογενής παράγοντας. Πρωτογενής είναι η ρύπανση. Στο νου μου έρχεται το τραγούδι του Παύλου Σιδηρόπουλου:

«Κάποτε θα `ρθουν να σου πουν πως σε πιστεύουν, σ’ αγαπούν και πώς σε θένε

Έχε το νου σου στο παιδί, κλείσε την πόρτα με κλειδί ψέματα λένε

Κάποτε θα `ρθουν γνωστικοί, λογάδες και γραμματικοί για να σε πείσουν
Έχε το νου σου στο παιδί κλείσε την πόρτα με κλειδί, θα σε πουλήσουν

Και όταν θα `ρθουν οι καιροί που θα `χει σβήσει το κερί στην καταιγίδα

Υπερασπίσου το παιδί γιατί αν γλιτώσει το παιδί υπάρχει ελπίδα»

Δεν είχα δει άλλη φορά μπλε κάβουρα, ο οποίος, όπως αναφέρει η βιβλιογραφία, εμφανίζεται στην Ελλάδα στη δεκαετία του 1960 και ήρθε από την Ιταλία για καλλιέργεια. Τον ρίχνουν στις εκβολές ποταμών, επειδή εκεί υπάρχει περισσότερο φαγητό για το καβούρι, που μπορεί να ζει και σε νερά με μικρότερη αλατότητα. Είναι αρπαχτικό, με ελάχιστους εχθρούς στην Ελλάδα και με κυριότερο τον άνθρωπο. Τρέφεται με μικρά ψάρια και πτώματα.

Στο τμήμα αυτό της παλιάς κοίτης έχουμε την «νωθρή» πράγματι ροή του ποταμού με μεγάλους και μικρούς μαιάνδρους, με ένα περιορισμένο εύρος της κοίτης. Ξεχωρίζει η παρουσία των δύο εργοστασίων, της ΕΛΚΕ και της ΒΙΑΚΕΛ, το ένα δίπλα στο άλλο, και τα έργα της νέας χάραξης της σιδηροδρομικής γραμμής του ΟΣΕ. Έχει και αρκετούς ορυζώνες εκτός από τα βαμβάκια. Είμαστε στην περιοχή του ΤΟΕΒ «Φακίτσα»

Ανάποδα η ταμπέλα τουφεκισμένη:«η γέφυρα κατασκευάστηκε επί νομαρχίας Αθανασίου Χειμάρα» Δρυός πεσούσης… Διάσπαρτες πλαστικές σακούλες λιπασμάτων, ο άγιος πλαστικός, και καμένοι καλαμιώνες. Οι καλαμιώνες καίγονται για να μην εμποδίζουν και για να γίνονται νέες εκτάσεις για καλλιέργεια... Μου έρχεται στο νου το τραγούδι του Διονύση Σαβόπουλου «στο Βιετνάμ πυρπόλησαν το ρύζι, γιε γιε γιε γιε» και το ψιλοτραγουδάω. Να όμως πώς ποτίζεται και το ρύζι. Δεν είχα ξαναδεί. Πρώτη και μοναδική ταμπέλα «ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ» που συνάντησα σε όλη τη διαδρομή της προστατευόμενης περιοχής NATURA 2000 για τα πουλιά, από το Δασαρχείο... Γιατί άραγε; Μια νεκρή αλεπού στο δρόμο, νεκρή φύση, πατημένη πολλές φορές, η τύχη των ανυπεράσπιστων άγριων ζώων.

Τελικά «Το ποτάμι τρέχει να βρει τη θάλασσα που είναι ο προορισμός του, πέφτοντας έτσι στην ανυπαρξία που δημιουργεί τον αέναο κύκλο του νερού στη φύση. Βιάζεται να ξεψυχήσει στην αγκαλιά της για να έρθει πάλι σαν στάλα ζωής να ξαναρχίσει τη ζωή του από το μικρό ρυάκι μιας πλαγιάς κάτω από τα δέντρα και δίπλα στη χλόη με τα λουλούδια» γράφει ο φίλος μου ο Γιάννης Ρούσκας στο λεύκωμα του Δημήτρη Ταλιάνη “ΠΟΤΑΜΙΑ ΥΔΑΤΙΝΟΙ ΔΡΟΜΟΙ” εκδόσεις ΤΟΠΙΟ

Φτάνοντας στο Δέλτα και στις εκβολές, εκεί που επικρατούν οι ψαράδες με τις δεκάδες βάρκες τους και τις καλύβες, τελειώνει και το Οδοιπορικό. Όμως ο αγώνας δεν τελείωσε! και η αντίσταση… Η προστασία των ποταμών, των λιμνών, των αιγιαλών και των παραλιών, των ιαματικών πηγών, των δασών και των προστατευόμενων περιοχών, όλων των δημοσίων αγαθών, είναι ένας διαρκής αγώνας και θέλει εγρήγορση. Αυτός είναι κι ο στόχος του Οδοιπορικού. Να αναδειχθεί το θέμα του Σπερχειού και να γίνει προσπάθεια να ευαισθητοποιηθούν και να κινητοποιηθούν οι πολίτες και οι τοπικές κοινωνίες, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, όλοι οι φορείς, υπεύθυνοι και μη. Είναι ανάγκη να είμαστε και στην καθημερινότητά μας ενεργοί πολίτες. Χρειάζεται να αξιοποιήσουμε την εμπειρία που έχουμε αποκτήσει αυτά τα χρόνια και να προσφέρουμε πραγματικά με τις απόψεις μας και τις πρακτικές μας.

Ο τόπος μας έχει ανάγκη από μια ολοκληρωμένη διαχείριση, με ουσιαστική αποκέντρωση, του σημαντικού πλούτου που διαθέτει. Μια περιφερειακή, πολυκεντρική, ήπια βιώσιμη ανάπτυξη, με άξονα τον πρωτογενή τομέα και τον τουρισμό, που θα συνδυάζει τα οικονομικά οφέλη με την προστασία του περιβάλλοντος, θα αναδείξει και τις άλλες πλευρές του Σπερχειού, που αναγκαστικά θα μας φέρει αντιμέτωπους με αυτά τα στοιχεία που σήμερα, χωρίς κάποια ορατά θετικά αποτελέσματα, παρά μόνο αρνητικά, «λερώνουν» τη φύση, ρυπαίνουν τα νερά, ανατρέπουν βασικά στοιχεία του οικοσυστήματος. Τα ποτάμια διασχίζουν τον πολιτισμό μας και τον καθρεφτίζουν, όπως μου έγραψε ένας φίλος…

* Ο Στέφανος Σταμέλλος είναι μέλος των Οικολόγων Πράσινων και της Πρωτοβουλίας Ενεργών Πολιτών Λαμίας. Είναι επίσης μέλος της γραμματείας της Κίνησης Πολιτών ΜΑΛΙΑΚΟΣ SOS και την Κίνησης Πολιτών για τη Σωτηρία της Οίτης.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ:

**ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΜΜΥΡΟΓΕΝΕΣΗΣ ΣΤΟ ΣΠΕΡΧΕΙΟ

ΣΙΣΥΦΕΙΑ ΕΡΓΑ ΤΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ

Παναγιώτης Στεφανίδης,

αναπλ. Καθ. της Σχ. Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Α.Π.Θ.

Είναι στην επικαιρότητα αυτές τις μέρες το θέμα των αντιπλημμυρικών έργων στην κοίτη του Σπερχειού μετά τις ραγδαίες βροχές και το λιώσιμο του χιονιού. Και φυσικά δεν είναι η πρώτη φορά που μιλούν κάποιοι για αντιπλημμυρικά έργα στο ποτάμι. Δεν είναι όμως μόνο αυτό το αίτιο των πλημμυρικών φαινομένων, που εκδηλώνονται στις πεδινές περιοχές του Σπερχειού. Όμως έργα έχουν γίνει πολλά τα τελευταία χρόνια. Γιατί δεν αποδίδουν;

Από την μελέτη του μηχανισμού λειτουργίας των πλημμυρικών φαινομένων για κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις διαπιστώνουμε ότι τα αίτια των πλημμύρων είναι τα εξής:

- Η μερική ή ολική καταστροφή της δασικής βλάστησης στις λεκάνες απορροής των χειμαρρικών ρεμάτων, έτσι ώστε η εναπομένουσα δασική βλάστηση, να είναι ανεπαρκής για να ασκήσει τη μέγιστη υδρολογική και προστατευτική της επίδραση.

- Η ανεπάρκεια των τεχνικών έργων (γεφυρών κ.λ.π.) για την παροχέτευση της μέγιστης πλημμυρικής παροχής.

- Οι στενώσεις των κοιτών στην πεδινή διαδρομή των ρευμάτων, ιδιαίτερα όταν αυτές διέρχονται δια μέσου οικισμών. Οι παραπάνω στενώσεις προκαλούνται από επιχωματώσεις των κοιτών για την επέκταση παροχθίων οικοπέδων.

- Η εξαφάνιση της κοίτης χειμαρρικών ρευμάτων είτε λόγω επέκτασης γεωργικών καλλιεργειών είτε λόγω οικοπεδοποίησης.

- Η αποσπασματική εκτέλεση έργων σε μικρά τμήματα της πεδινής διαδρομής αντί να επιλύσει, επιτείνει το πλημμυρικό πρόβλημα.

- Οι απορρίψεις μπαζών, σκουπιδιών στις κοίτες των ρευμάτων.

- Η στερεομεταφορά των χειμαρρικών ρευμάτων. Αυτόχθονα ή ετερόχθονα (ανθρωπογενή) υλικά, τα οποία προσχώνουν τις κοίτες τους, ιδιαίτερα ανάντη στενώσεων της κοίτης και των γεφυρών, με συνέπεια να μειώνεται στο ελάχιστο η παροχετευτικότητά τους.

- Στην έλλειψη σχεδιασμού και εκτέλεσης έργων ορεινής υδρονομίας, για την ομαλή απαγωγή της μέγιστης πλημμυρικής υδατοπαροχής και τον έλεγχο της στερεομεταφοράς.

Τα προτεινόμενα μέτρα για την αντιμετώπιση της πλημμυρογένεσης είναι η εκτέλεση Ορεινών Υδρονομικών Έργων. Πρόκειται για ένα σύστημα τεχνικών, φυτοτεχνικών και αγροτεχνικών έργων, έτσι ώστε να αποτραπεί η διάβρωση των εδαφών και η μεταφορά των υλικών δια μέσου των κοιτών. Τα έργα αυτά είναι: φράγματα στερέωσης της κοίτης (κατά το σύστημα της κλίσης αντιστάθμισης), φράγματα συγκράτησης φερτών υλικών, φράγματα διαλογής, ειδικά φράγματα μείωσης της πλημμυρικής αιχμής, δεξαμενές αποθέσεως φερτών υλικών κ.ά.

Για να αποδίδουν στη χώρα μας τα πεδινά αντιπλημμυρικά έργα θα πρέπει να εκτελεσθούν έργα ορεινής υδρονομίας διαφορετικά είναι καταδικασμένα σε καταστροφή.

***  [Το Μεγάλο Φαγοπότι των αντιπλημμυρικών (μη παραγωγικών) έργων]

«Αντιπλημμυρικά έργα Βίστριζας - αποκατάσταση αναχωμάτων Σπερχειού» Προϋπολογισμού 200.000,00 ευρώ ( με Φ.Π.Α .).

(απόφαση 2.5.2012)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ                                       Λαμία 27 Ιουνίου 2011

ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ                                          Αριθ.Πρωτ.31156/1191

ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ-ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗΣ &

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Δ/ΝΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΡΓΩΝ

ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΘΕΜΑ: “Αποδόσεως Δικαιολογητικών 6ΟΥ Λογαριασμού 50.000,00 €

Έργο: «Αντιπλημμυρική προστασία ποταμών Σπερχειού και Γοργοποτάμου

Εργολαβία Αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις στον Σπερχειό και σε χείμαρρους του.»

ΑΘΗΝΑ 31 Δεκ 2013

ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΕΚΑ

ΘΕΜΑ: Έγκριση περιβαλλοντικών όρων του εν μέρει υφισταμένου και του εν μέρει προς κατασκευή έργου: “Αντιπλημμυρικά έργα Σπερχειού ποταμού, Νομού Φθιώτιδας»

Το εν λόγω έργο, στις 17/03/2014 εντάχθηκε στην Συλλογική Απόφαση Έργων 072/1 με προϋπολογισμό 11.151.870 € και πίστωση 800.000 €. Συγκεκριμένα, το έργο αυτό έχει πραγματοποιήσει πληρωμές 6.568.083,87 € και έχει υπόλοιπο προς αποπεράτωση 4.583.786,13€.

(Αν εσείς καταλαβαίνετε ακριβώς τι συμβαίνει, να μου πείτε κι εμένα)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ                                                      Λαμία 28-05-2014

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ                                        Αριθ. Πρωτ. :62068/1845

ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

& ΥΠΟΔΟΜΩΝ

Δ/ΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ

ΑΠΟΦΑΣΗ

ΘΕΜΑ: Έγκριση χρηματοδότησης ποσού 3.500.000,00€ σε βάρος του έργου της ΣΑΕΠ066 με Κ.Α:2013ΕΠ06600002 και τίτλο «ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΣΤΟ ΣΠΕΡΧΕΙΟ ΠΟΤΑΜΟ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΣΥΜΒΑΛΛΟΝΤΕΣ ΧΕΙΜΑΡΡΟΥΣ ΣΕ ΑΥΤΌΝ».

ΠΕΡΙΦ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

1 Αυγούστου 2014

ΘΕΜΑ 56ο: Έγκριση πρακτικού δημοπρασίας – κατακύρωση αποτελέσματος του διαγωνισμού του έργου: “Επείγοντα αντιπλημμυρικά έργα στον Σπερχειό ποταμό και τους συμβάλλοντες χείμαρρους σε αυτόν” Π.Ε. Φθιώτιδας, προϋπολογισμού 3.500.000,00 € με Φ.Π.Α.

ΘΕΜΑ 57ο: Έγκριση παράτασης προθεσμίας του έργου: “Αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις στον Σπερχειό ποταμό και σε χειμάρρους του”

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ

ΓΕΝ.ΓΡΑΜΜ.ΕΠΕΝΔ. & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΓΕΝ.Δ/ΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞ. ΠΡΟΓΡΑΜΜ., ΠΕΡΙΦ.ΠΟΛΙΤ. & ΔΗΜΟΣ.ΕΠΕΝΔ.

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ

Αθήνα : 08/11/2011

Αρ.Πρ. : 47806/ΔΕ-7426

……………………………………………………………

ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ "ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΗΜΟΥ ΛΙΑΝΟΚΛΑΔΙΟΥ ΚΑΙ Δ.Δ. ΛΥΓΑΡΙΑΣ"  

Προϋπολογισμός                     : 1.261.649,54

Πληρωμές Προηγ. Ετών           : 1.233.737,34

Υπόλοιπο                                 :     27.912,20  

Αν μπορούσαμε να έχουμε πρόσβαση στα έργα, τα προγράμματα και τις δαπάνες της τελευταίας 20ετίας, που έγιναν στον Σπερχειό και για τον Σπερχειό, θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Όπως επίσης στις δαπάνες για έργα ορεινής υδρονομίας. Ο καθηγητής Δημήτρης Κωτούλας στην ημερίδα ΠΛΗΜΜΥΡΟΓΕΝΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΣΠΕΡΧΕΙΟΣ πριν μερικά χρόνια στη Λαμία, έλεγε χαρακτηριστικά ότι το πρόβλημα είναι η αντιπαράθεση ανάμεσα στους μηχανικούς και τους δασολόγους και το ποιος θα έχει την ευθύνη των μελετών και της επίβλεψης. Οι μεν υποστηρίζουν τα έργα κάτω από την κόκκινη γραμμή(πεδινά έργα), οι δε τα έργα πάνω από την κόκκινη γραμμή(ορεινά έργα). 

 

**** Μια λεπτομερέστερη παρουσίαση του Σπερχειού θα μπορούσε να περιλαμβάνει: την χλωρίδα, την πανίδα και την ορνιθοπανίδα, τις γέφυρες, τα παραποτάμια χωριά, τις πηγές, όλους τους παραπόταμους, τα αρδευτικά κανάλια, τους στάβλους, τις βιοτεχνίες, τα εργοστάσια, τα ελαιοτριβεία, τους αγωγούς των αστικών λυμάτων. Ενώ θέματα που μπορούν να αναλυθούν περισσότερο είναι: Σπερχειός και τουριστική ανάδειξη, η ιχθυοπανίδα του Σπερχειού, η αγροτική παραγωγή και ο Σπερχειός κλπ. Φορείς που μπορούν να συμβάλουν στην προστασία και την ανάδειξη του ποταμού στη σύγχρονη πραγματικότητα εκτός από την Αυτοδιοίκηση, είναι: κινήσεις πολιτών και περιβαλλοντικοί φορείς, ο αγροτικός σύλλογος και οι ΤΟΕΒ των αγροτών, ο αλιευτικός σύλλογος και ο προτεινόμενος Ενιαίος Φορέας Διαχείρισης του οικοσυστήματος Οίτης - Σπερχειού - Μαλιακού

 

http://galaxy.hua.gr/~landscapesatlas/index.php/2010-01-21-16-47-29/2010-01-21-18-38-00/102-fthiotida/248-anthili.html