Οι προτάσεις του «ΜΑΛΙΑΚΟΣ SOS» στην Επιτροπή Διαβούλευσης του Δήμου Λαμιέων

Η τοποθέτηση του εκπροσώπου της Κίνησης Πολιτών

«ΜΑΛΙΑΚΟΣ SOS» Στέφανου Σταμέλλου

στην Επιτροπή Διαβούλευσης του Δήμου Λαμίας

για τον Στρατηγικό Σχεδιασμό

Είναι δύσκολο κανείς να κάνει παρατηρήσεις στο συγκεκριμένο κείμενο του Στρατηγικού Σχεδιασμού, όπως είναι διατυπωμένα και όπως παρατίθενται τα θέματα

Θα μπορούσα να πω ότι η ανάλυση SWOT δεν είναι και η πλέον κατάλληλη για την περίπτωση. Είναι μεν ένα εργαλείο στρατηγικού σχεδιασμού για τις επιχειρήσεις, αλλά χρησιμοποιείται κυρίως όταν η επιχείρηση πρέπει να λάβει μία απόφαση σε σχέση με την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει. Ο Δήμος τώρα είναι στη φάση να θέσει τους στόχους και να τους κάνει συγκεκριμένους.

Το κείμενο του Στρατηγικού Σχεδιασμού είναι ένα γενικόλογο κείμενο ιδεών, χωρίς ιεράρχηση προτεραιοτήτων και σαφήνεια δράσεων, στο οποίο βρίσκει κανείς τα πάντα, μέσα σε ένα γενικό πλαίσιο με τίτλους θεμάτων. Ουσιαστικά είναι μια γενική περιγραφή για τα επόμενα 30 χρόνια τουλάχιστον. Θα λέγαμε ότι για κάθε επιμέρους ζήτημα χρειάζεται τουλάχιστον μια ημερίδα για να προσδιοριστούν οι δράσεις για τα επόμενα πέντε χρόνια. Κι αυτό προτείνουμε. Μέσα από μια τέτοια διαδικασία θα μπορούσε να βγουν προτάσεις ρεαλιστικές και κοστολογημένες. Σε ένα τέτοιο σχέδιο θα έπρεπε να διακρίνει κανείς προτάσεις με οικονομικό κόστος - οι οποίες να μπορούν να ενταχθούν σε προγράμματα - και προτάσεις χωρίς ιδιαίτερο κόστος, άμεσα υλοποιήσιμες.

Ο Στρατηγικός Σχεδιασμός, κατά τη γνώμη μας, πρέπει να θεωρεί:
- ως πρώτιστη υποχρέωση του Δήμου τις πρωτοβουλίες για την παραγωγική ανασυγκρότηση της τοπικής οικονομίας. Αυτό σημαίνει ανάλογο προσανατολισμό συνολικά του Δήμου, των υπηρεσιών και των στελεχών. Σημαίνει συνεργασίες με τους παραγωγικούς φορείς, τους επιστημονικούς φορείς, τους πολίτες, την κοινωνία. Σημαίνει ημερίδες και συνέδρια, στόχους, οργάνωση και στελέχωση, κίνητρα και έλεγχο των αποτελεσμάτων.
- ο Δήμος να «ανοίξει τις πόρτες» του στους πολίτες και στην κοινωνία, να ξεφύγει από τον δημαρχοκεντρισμό και να εμπιστευθεί τις αστείρευτες δυνάμεις της κοινωνίας, να εφαρμόσει τους θεσμούς της συμμετοχής και της διαφάνειας
- ότι ο ιδιαίτερος σεβασμός στο περιβάλλον, στην πράξη και όχι στα λόγια, είναι παράγοντας βιώσιμης προοπτικής και ευημερίας.
- ο Δήμος να πρωτοστατεί στην προσπάθεια για την Κοινωνική Αλληλεγγύη, οργανώνοντας, με όρους κοινωνίας και όχι γραφειοκρατίας, το Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης στην πόλη και στον Δήμο συνολικά που θα ανακουφίσουν τους δημότες οι οποίοι πλήττονται περισσότερο από την κρίση.

Παραθέτουμε όμως κάποιες σκέψεις με στόχο να συμβάλουμε όσο γίνεται στη συζήτηση και να βοηθήσουμε. Πιθανόν πολλά από αυτά να έχουν ακουστεί πολλές φορές, αλλά δεν είναι κακό η επανάληψη.

Ως Μαλιακός SOS, που εκπροσωπώ, θα θέλαμε να δούμε τον Δήμο να πρωτοστατεί σε πρωτοβουλίες και να έχει μόνιμο προσανατολισμό στα θέματα του Σπερχειού, της Γερμανικής Τάφρου, των Βιολογικών Καθαρισμών, του Ξηριά, του Δέλτα του ποταμού, της ενημέρωσης των αγροτών, όλων όσων έχουν άμεση σχέση με την βελτίωση των νερών του κόλπου, με δεδομένο ότι ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων του Δήμου έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με τη θάλασσά μας.

Για τη βιώσιμη προοπτική της περιοχής του Μαλιακού θα θέλαμε επίσης να πάρει πρωτοβουλίες για μια Ολοκληρωμένη Μελέτη Διαχείρισης της Παράκτιας Ζώνης του Κόλπου, που να περιλαμβάνει όλες εκείνες τις οικονομικές δραστηριότητες, οι οποίες είναι συμβατές με την προστασία του θαλάσσιου και του παράκτιου περιβάλλοντος, όπως: ο οικοτουρισμός, η βιώσιμη αλιεία, η βιολογική γεωργία - με κύριο άξονα την ελιά - και η ενίσχυση των τοπικών ποικιλιών και των τοπικών προϊόντων. Ένα μοντέλο ανάπτυξης που να σέβεται τους φυσικούς πόρους, με βάση την αρχή της βιωσιμότητας.

Πρωτοβουλίες επίσης για την ανακήρυξη ως Εθνικού Πάρκου των Προστατευόμενων Περιοχών της Οίτης, της κοιλάδας του Σπερχειού και του Μαλιακού. Επισημαίνουμε ότι στην ευρύτερη περιοχή Λαμίας έχει θεσμοθετηθεί ένα ευρύ δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών. Αναφερόμαστε στον Εθνικό Δρυμό της Οίτης, στις περιοχές του Δικτύου NATURA 2000, τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας και Ειδικές Ζώνες Διατήρησης για τα πουλιά και το Θαλάσσιο Καταφύγιο στο Λιβάρι του Μαλιακού (κωδ GR2440002, 3, 4, 5, 6, 7 & GR103 και GR104). Σήμερα εκτός από τον Εθνικό Δρυμό της Οίτης, που εποπτεύεται και προστατεύεται από τον Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού, όλες οι άλλες περιοχές - παρ’ ότι έχουν στενή αλληλεξάρτηση και σύνδεση τόσο από άποψη γεωγραφίας όσο και από άποψη βιοποικιλότητας - είναι σε πλήρη εγκατάλειψη και απροστάτευτες.

Αναφερόμαστε σε ένα από τα πιο πλούσια οικοσυστήματα της χώρας μας, το οποίο απειλείται• υπάρχει άμεση ανάγκη αποτελεσματικής προστασίας των οικοτόπων και των σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας, που ενδημούν και αναπαράγονται στην περιοχή. Είναι τα σπάνια λουλούδια, το αγριόγιδο της Οίτης, τα νερά, τα φαράγγια, τα πουλιά, το πανέμορφο δάσος της ελάτης, τα ιστορικά μνημεία, τα ιαματικά νερά, η πλούσια ιχθυοπανίδα και πτηνοπανίδα του Σπερχειού και των εκβολών του και το φυσικό θαλάσσιο πάρκο για την αναπαραγωγή ψαριών και την ανάπτυξη των νεαρών ιχθυδίων στο Λιβάρι του Μαλιακού, που εμπλουτίζει με ψάρια τις θάλασσές μας. Είναι μια περιοχή με τεράστια βιολογική, αισθητική, επιστημονική, οικονομική, γεωμορφολογική και παιδαγωγική αξία.

Πρωτοβουλίες για:
- τον χαρακτηρισμό του Σπερχειού και των παραποτάμων του ως “ευαίσθητου αποδέκτη” και
- την ενίσχυση των προγραμμάτων βιολογικής γεωργίας με στόχο την ανάδειξη της κοιλάδας σε “Ζώνη Βιολογικής Γεωργίας”.

Παρά τις όποιες ελπίδες και προσδοκίες που δημιουργήθηκαν για έξοδο από την κρίση, συνεχίζουμε να βρισκόμαστε ως κοινωνία στο μέσον του κυκλώνα της κρίσης με τεράστιες συνέπειες για τον καθένα. Μια συγκυρία δύσκολη, σε μια νέα εποχή, που διανύουμε. Όλοι μας πρέπει να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα και ιδιαίτερα ο Δήμος. Η αυτοδιοίκηση καλείται να παίξει τον ιστορικό της ρόλο και να αναλάβει τις ευθύνες της απέναντι σε ένα κράτος, που αποδεικνύεται καθημερινά ως ανίκανο να διαχειριστεί τις λεπτομέρειες της καθημερινότητας των πολιτών.

Θεωρούμε ότι πρέπει να γίνει μια, μερική έστω, αναπροσαρμογή του νέου ΕΣΠΑ για να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα της νέας εποχής, προκειμένου να υλοποιούνται προγράμματα, που θα υπηρετούν την παραγωγή, με την ευρύτερη έννοια, και όχι το «απορρόφηση για την απορρόφηση» ή έργα που έχουν μελετηθεί στο απώτερο παρελθόν, ακόμα και πριν την κρίση. Θέλουμε κάθε ευρώ που επενδύεται να αποδίδει πολλαπλάσιο όφελος για την κοινωνία, ιδιαίτερα να δίνει σταθερές και μακροχρόνιες θέσεις απασχόλησης

Θεωρούμε ότι πρέπει να προσαρμόσουμε τους στόχους μας κυρίως σε καινοτόμες δράσεις και στην ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής.

Σήμερα η αυτοδιοίκηση και ο δήμος, αξιοποιώντας και τη διεθνή εμπειρία, πρέπει να παίξει σημαντικό ρόλο στην τρίτη διάσταση της οικονομίας, την Κοινωνική Οικονομία. Να συμμετέχει και να στηρίζει μικτά επενδυτικά σχήματα και πρωτοβουλίες που θα αξιοποιούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής μας, αλλά και στους τομείς της ενέργειας και των ΑΠΕ, της διαχείρισης των απορριμμάτων, του ήπιου τουρισμού και της βιολογικής γεωργίας

Στα πλαίσια αυτά θα αναφερθώ μόνο σε ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Η περίπτωση του Ηρακλή. Πρέπει επιτέλους να αναδείξουμε τον Ηρακλή, ένα παγκόσμιο όνομα που η πατρίδα του είναι η Τραχίνα, η Ηράκλεια και η Λαμία, αλλά τον έχουν εγκαταλείψει οι τοπικοί φορείς. Ένα ίδρυμα, ένας φορέας, που να αναφέρεται στον Ηρακλή και στο τρίγωνο Ηράκλεια(Τραχίνα) - Πυρά του Ηρακλή - Λιχάδες Νήσοι, νομίζουμε ότι θα είχε να δώσει αρκετά για την περιοχή.

Η περίπτωση της Γέφυρας του Γοργοποτάμου. Επαναφέρουμε για πολλοστή φορά την πρόταση για την ανακήρυξη της Ιστορικής Γέφυρας του Γοργοποτάμου ως στοιχείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο. Είναι πια καιρός να γίνει ο φάκελος και σε συνεργασία με τους βουλευτές της Φθιώτιδας, ευρωβουλευτές αλλά και προσωπικότητες, να κατατεθεί στα αρμόδια όργανα της Ουνέσκο, το ICOMOS κλπ, για να προχωρήσει αυτό το θέμα. Σήμερα οι επισκέπτες - και είναι αρκετοί κάθε Σαββατοκύριακο - αντικρίζουν δίπλα στη Γέφυρα στάβλους και σκουπίδια.

Η περίπτωση της Οίτης. Είναι ανάγκη να δούμε την Οίτη ως μια ακόμα πηγή πλούτου για την περιοχή μας, όπως ο Σπερχειός και ο Μαλιακός. Θα πρέπει ο Δήμος να παρακολουθεί στενά και να συνεργάζεται με τους φορείς που ασχολούνται με την προστασία και την ανάδειξη της Οίτης, όπως τον Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού και το πρόγραμμα Life «Οίτης – Καλλιδρόμου». Να βοηθήσει στην προσπάθεια του Φορέα Διαχείρισης για την ανακήρυξη του βουνού της Οίτης ως Γεωπάρκου και την ένταξή του στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της ΟΥΝΕΣΚΟ. Άρα χρειαζόμαστε μια ολοκληρωμένη μελέτη - πρόταση για την ανάδειξη της περιοχής με συγκεκριμένες προτάσεις γενικά, αλλά και ειδικά για κάθε τοπική κοινότητα, που να δένει με τον Εθνικό Δρυμό και το βουνό, με άξονα την προστασία αλλά και την ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του βουνού.

Με τον ίδιο τρόπο θα μπορούσε να αναφερθεί κανείς και στον Λεωνίδα και τις Θερμοπύλες, στον Σπερχειό, στα ιαματικά, στο Καλλίδρομο κλπ ως αναπτυξιακούς στόχους με οργάνωση, στελέχωση, κίνητρα και έλεγχο, με ημερίδες, συνέδρια και συνεργασίες

Σε κάθε περίπτωση, η ανασυγκρότηση του παραγωγικού δυναμικού της περιοχής πρέπει να εστιαστεί σε κάθε τομέα ξεχωριστά, κυρίως στον πρωτογενή και στον τριτογενή τομέα.

Να αναφερθούμε κι εδώ με έμφαση στα Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας, στους συνεταιρισμούς γυναικών, στις ομάδες παραγωγών, στα Προϊόντα Ονομασίας Ποιότητας. στην νέου τύπου επιχειρηματικότητα με κίνητρα για τους νέους, αναζωογόνηση της υπαίθρου και των ορεινών χωριών. Αυτά αν δεν απασχολήσουν τον Δήμο, ποιον περιμένουμε να ασχοληθεί;

Θέλουμε να δούμε λοιπόν στο εξής τακτικές συναντήσεις του δημάρχου με τους εργαζόμενους, τους αγρότες, τους επιχειρηματίες και τους επενδυτές, τους επαγγελματίες του τουρισμού. Θέλουμε να δούμε τακτικές ημερίδες και συνέδρια με ανάλογα θέματα καθώς και συνεργασίες με πανεπιστήμια και με έμφαση στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής μας, την ανταλλαγή εμπειριών κλπ

Τα περισσότερα από τα παραπάνω έχουν μηδενικό ή ελάχιστο οικονομικό κόστος. Θέλουν όμως μεράκι και προτεραιότητες, στόχους και αλλαγή νοοτροπίας στα πλαίσια μιας νέας λειτουργίας του θεσμού της αυτοδιοίκησης.